Home Tweet Home English Workshops
Teksten/ Artikelen
Contact Naud van der Ven |
Maar is dat wel zo? Illusieonderzoek voor IedereenDit
gesprek is
erop gericht mogelijke illusies op het spoor te komen. Illusies zijn
listige
dingen. De filosoof Levinas denkt dat je daarin onmogelijk je eigen
kritische
instantie kunt zijn, althans grotendeels niet. Volgens hem is er een
kracht van
buiten nodig om de voortrazende rationaliteit, al is het maar voor een
moment,
tot de orde te roepen. Voor Levinas kan een ander mens als zodanig
fungeren.
Daar waar wij onze goedbedoelde, rationeel verantwoorde, opvattingen en
schema´s over anderen uitstorten, kan zich plotseling het
verdriet tonen van
zo´n ander die geacht wordt mee te lopen in onze schema´s.
Als deze
confrontatie de vraag losmaakt ‘Waar ben ik eigenlijk mee bezig?’ of
‘Is het
wel zo, zoals ik denk dat het is?’, dan zijn we mogelijk een illusie op
het
spoor. Zie voor een indruk van illusiedenken dat
Levinas bekritiseert Waarom
is gezond verstand zo schaars? 1.
Ga
voor jezelf na: waar ben je in de positie geweest
dat je mede voor anderen moest denken, plannen, schema´s
opstellen, beleid
formuleren? (bijvoorbeeld als ouder, als verzorger, als leidinggevende,
als
adviseur, als goede vriend of vriendin) 2.
Ben je
in die situatie geconfronteerd geweest met, al
dan niet vage, weerstand of twijfel of verdriet van anderen
(bijvoorbeeld
kinderen, patiënten, medewerkers, klanten, vrienden) die geacht
werden in jouw
plannen mee te lopen? 3.
Heb je
je daarbij, al was het maar voor een paar
seconden, afgevraagd: ‘waar ben ik eigenlijk mee bezig?’, of ‘waarom
moet het
eigenlijk zo?’ of ‘loop ik nu over anderen heen?’. 4.
Voelde
dat aan als schaamte voor je eigen ideeën, ook
al waren ze goed doordacht en goed bedoeld? 5.
Heeft
die confrontatie je in staat gesteld om bepaalde
eigen ideeën ter discussie te stellen en nieuwe ideeën toe te
laten? 6.
Probeer
het gevoel van schaamte, dat de sleutel is tot
de illusie, onder woorden te brengen. 7.
Wissel
in het gesprek uit: de situatie, de schaamte,
de mogelijke illusie. Kun je bepalen of het werkelijk een illusie is?
Tijd:
anderhalf tot drie uur Aantal deelnemers: drie tot zeven Kosten: €
150,- p.p. Literatuur:
Naud van der Ven, Schaamte
en verandering. Denken over
organisatieverandering in het licht van de filosofie van Emmanuel
Levinas. Kampen: Klement,
2006. |